Το L-5 υδροξυτρυπτοφάνη (5-HTP) είναι μια φυσική ουσία που παράγει ο οργανισμός και ταυτόχρονα κυκλοφορεί σε μορφή διατροφικού συμπληρώματος.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον γύρω από το 5-HTP, καθώς αρκετοί θεωρούν ότι μπορεί να βοηθήσει σε θέματα που σχετίζονται με τη σεροτονίνη, όπως η διάθεση και ο ύπνος.

Παρ’ όλα αυτά, η επιστημονική κοινότητα τονίζει ότι απαιτούνται περισσότερες και πιο σύγχρονες έρευνες ώστε να εξακριβωθεί η πραγματική του αποτελεσματικότητα.

 

Τι είναι το 5-HTP;

Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που επηρεάζει καίρια τη διάθεση, το άγχος, την αίσθηση ευεξίας και σε μεγάλο βαθμό τη ρύθμιση του ύπνου. Ο οργανισμός παράγει σεροτονίνη μέσω μιας σειράς βιοχημικών διεργασιών, στις οποίες το 5-HTP αποτελεί ενδιάμεσο στάδιο.

Με απλά λόγια, το 5-HTP είναι η ουσία από την οποία ο οργανισμός δημιουργεί σεροτονίνη.

Αν και στο παρελθόν ήταν διαθέσιμο μόνο με ιατρική συνταγή, από το 1995 κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα διατροφής και χρησιμοποιείται ευρέως σε άτομα που αναζητούν φυσική υποστήριξη της διάθεσης και του ύπνου.

Σεροτονίνη: Χαμηλά και υψηλά επίπεδα

Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης έχουν συσχετιστεί με:

  • καταθλιπτική διάθεση
  • αυξημένο άγχος
  • ιδεοληπτικές σκέψεις
  • τάσεις αυτοτραυματισμού ή αυτοκτονικό ιδεασμό

Από την άλλη, υπερβολικά υψηλά επίπεδα μπορεί να οδηγήσουν στο λεγόμενο σύνδρομο σεροτονίνης, μια δυνητικά σοβαρή κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί όταν κάποιος λαμβάνει φάρμακα ή συμπληρώματα που αυξάνουν σημαντικά τη σεροτονίνη.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • έντονη εφίδρωση ή ρίγη
  • σύγχυση και ανησυχία
  • πονοκέφαλο
  • αυξημένη αρτηριακή πίεση
  • μυϊκές συσπάσεις
  • διάρροια
  • υψηλό πυρετό
  • ταχυκαρδία
  • απώλεια συνείδησης ή σπασμούς

Η ταυτόχρονη λήψη 5-HTP με φάρμακα που αυξάνουν τη σεροτονίνη αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αυτού του συνδρόμου, γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Πιθανά οφέλη του 5-HTP

Αρκετές έρευνες, αν και πολλές από αυτές είναι παλαιότερες, έχουν μελετήσει το 5-HTP και τα πιθανά οφέλη του. Τα πιο συχνά αναφερόμενα είναι τα εξής:

1. Υποστήριξη απώλειας βάρους

Σε μια παλαιότερη μελέτη, γυναίκες με αυξημένο σωματικό βάρος που λάμβαναν 5-HTP ανέφεραν ότι ένιωθαν πιο χορτάτες και τελικά έχασαν περισσότερο βάρος σε σχέση με την ομάδα που έλαβε placebo.

Αν και το δείγμα ήταν μικρό, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 5-HTP μπορεί να επηρεάσει το αίσθημα κορεσμού.

2. Στήριξη της διάθεσης

Σε μια άλλη έρευνα, 5-HTP συγκρίθηκε με αντικαταθλιπτικό φάρμακο σε άτομα που είχαν διαγνωστεί με καταθλιπτικό επεισόδιο. Μετά από οκτώ εβδομάδες, και οι δύο ομάδες εμφάνισαν παρόμοια βελτίωση.

Αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, οι επιστήμονες τονίζουν ότι χρειάζονται σύγχρονες και μεγαλύτερες μελέτες.

3. Βελτίωση του ύπνου

Σε μια μικρή μελέτη, άτομα με δυσκολία στον ύπνο που έλαβαν συμπλήρωμα με 5-HTP και GABA κοιμήθηκαν πιο γρήγορα, για μεγαλύτερη διάρκεια και ξύπνησαν λιγότερες φορές τη νύχτα σε σχέση με την ομάδα placebo.

Άλλα πιθανά οφέλη

Ορισμένες έρευνες έχουν εξετάσει το 5-HTP και για άλλες χρήσεις, όπως:

  • μείωση ημικρανιών
  • ανακούφιση πόνου σε ινομυαλγία
  • υποστήριξη απώλειας βάρους

Ωστόσο, τα στοιχεία δεν είναι ακόμα επαρκή ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Ένα σημαντικό εύρημα από επιστημονική ανασκόπηση του 2012 είναι ότι η λήψη 5-HTP χωρίς παράλληλη ισορροπία με άλλα αμινοξέα μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητά του και να αυξήσει την πιθανότητα παρενεργειών.

Πιθανές παρενέργειες

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ανεπιθύμητες παρενέργειες του 5-HTP είναι ήπιες και μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • αίσθημα πληρότητας
  • καούρες
  • ναυτία
  • αέρια
  • έντονη κινητικότητα εντέρου

Παρότι ήπιες, καλό είναι να παρακολουθείτε το σώμα σας και να ενημερώνετε τον γιατρό σας εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται.

Φυσικοί τρόποι αύξησης της σεροτονίνης

Εκτός από τα συμπληρώματα, υπάρχουν καθημερινές συνήθειες που ενισχύουν τη φυσική παραγωγή σεροτονίνης:

  • Τακτική άσκηση
  • Έκθεση στο φυσικό φως, ειδικά το πρωί
  • Βελτίωση της διάθεσης μέσω δραστηριοτήτων που προσφέρουν χαρά
  • Διατροφή πλούσια σε τρυπτοφάνη, όπως αυγά, γαλακτοκομικά, ξηροί καρποί, πουλερικά και μπανάνες

Πότε χρειάζεται να μιλήσετε με γιατρό

Πριν ξεκινήσετε 5-HTP, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε επαγγελματία υγείας, ειδικά εάν:

  • λαμβάνετε αντικαταθλιπτικά ή άλλα φάρμακα που επηρεάζουν τη σεροτονίνη
  • είστε έγκυος, θηλάζετε ή προσπαθείτε να συλλάβετε
  • έχετε κάποια χρόνια πάθηση
  • παρατηρήσετε έντονες ή ασυνήθιστες αντιδράσεις μετά τη λήψη του

Σε περίπτωση που εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα ή υποψία συνδρόμου σεροτονίνης, απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια.

 

Συμπέρασμα

Το 5-HTP είναι ένα δημοφιλές συμπλήρωμα που έχει μελετηθεί για τη συμβολή του στον ύπνο, τη διάθεση και τον έλεγχο του βάρους. Παρότι ορισμένα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, η επιστημονική τεκμηρίωση δεν είναι ακόμη επαρκής ώστε να υποστηρίξει πολλούς από τους ισχυρισμούς που το συνοδεύουν.

Όσοι θέλουν να το δοκιμάσουν, καλό είναι να επιλέγουν προϊόντα πιστοποιημένα και ελεγμένα από τρίτους για να διασφαλίζεται η ποιότητα. Πάντα, όμως, η χρήση πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με γιατρό, ειδικά όταν υπάρχει ιστορικό παθήσεων ή λήψη άλλων φαρμάκων.

Ακόμη και αν ο γιατρός δεν συστήσει το συγκεκριμένο συμπλήρωμα, υπάρχουν αποτελεσματικές εναλλακτικές για τη βελτίωση της διάθεσης και του ύπνου, όπως η άσκηση, η προσεγμένη διατροφή και η έκθεση στο φυσικό φως.