Η φερριτίνη είναι μια σημαντική πρωτεΐνη που λειτουργεί ως αποθήκη σιδήρου στον οργανισμό. Βρίσκεται κυρίως στα κύτταρα του ήπατος, του σπλήνα και του μυελού των οστών και παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση των αποθεμάτων σιδήρου.

Aποθηκεύει τον σίδηρο σε ανενεργή μορφή και τον απελευθερώνει όταν ο οργανισμός τον χρειάζεται για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αυτή η διαδικασία είναι ουσιώδης για τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από το σώμα.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η φερριτίνη και ο σίδηρος δεν είναι το ίδιο. Η φερριτίνη είναι η πρωτεΐνη που αποθηκεύει τον σίδηρο, και τα επίπεδα της φερριτίνης είναι ένας άμεσος δείκτης των αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό.

Τα χαμηλά επίπεδα φερριτίνης μπορεί να δείχνουν έλλειψη σιδήρου, ενώ τα υψηλά επίπεδα μπορεί να υποδεικνύουν υπερφόρτωση σιδήρου ή άλλες ιατρικές καταστάσεις, όπως φλεγμονές ή μεταβολικές διαταραχές.

 

Φυσιολογικά επίπεδα φερριτίνης

Τα επίπεδα φερριτίνης διαφέρουν ανάλογα με το φύλο και την ηλικία.

Στους ενήλικες, τα φυσιολογικά επίπεδα φερριτίνης είναι:

  • Γυναίκες: 13 – 150 mg/L (προεμμηνοπαυσιακές) ή 100 – 310 mg/L (μετά την εμμηνόπαυση)
  • Άνδρες: 30 – 400 mg/L

Οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν χαμηλά επίπεδα φερριτίνης λόγω της απώλειας αίματος κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως και των αυξημένων αναγκών σιδήρου κατά την εγκυμοσύνη.

Αιτίες και συμπτώματα χαμηλών επιπέδων φερριτίνης

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες για τα χαμηλά επίπεδα φερριτίνης περιλαμβάνουν:

  • Αναιμία από έλλειψη σιδήρου: Η πιο συχνή αιτία, κυρίως λόγω κακής διατροφής ή απώλειας αίματος (π.χ., βαριές εμμηνορροϊκές περίοδοι ή γαστρεντερικές αιμορραγίες).
  • Κακή διατροφή: Η ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου από τη διατροφή.
  • Αύξηση σωματικής δραστηριότητας: Υψηλά επίπεδα άσκησης μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα σιδήρου.
  • Χρόνιες παθήσεις: Όπως η χρόνια νεφρική νόσος ή φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου.

Τα συμπτώματα της έλλειψης σιδήρου και φερριτίνης περιλαμβάνουν:

  • Δύσπνοια
  • Κούραση και μειωμένη ενέργεια
  • Χλωμό δέρμα
  • Πονοκέφαλοι
  • Αίσθημα παλμών της καρδιάς

Επιπλέον, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα με την υγεία των μαλλιών, όπως αραίωση ή τριχόπτωση, καθώς η φερριτίνη αποθηκεύεται στα θυλάκια των τριχών. Μια ακόμη συνήθης κατάσταση που συνδέεται με χαμηλά επίπεδα φερριτίνης είναι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου.

Βελτίωση των επίπεδων φερριτίνης

Για την αποκατάσταση των επιπέδων φερριτίνης και σιδήρου, είναι σημαντικό να ακολουθήσετε μια διατροφή πλούσια σε σίδηρο.

Καλές πηγές σιδήρου είναι:

  • το κρέας
  • το ψάρι
  • τα όσπρια, όπως τα φασόλια και οι φακές
  • τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.

Ειδικότερα, ο αιμικός σίδηρος από ζωικές τροφές απορροφάται καλύτερα από τον μη αιμικό σίδηρο των φυτικών τροφών. Επιπλέον, η συνδυασμένη κατανάλωση σιδήρου με βιταμίνη C (π.χ., χυμός λεμονιού) βοηθάει στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.

Αν τα επίπεδα φερριτίνης παραμείνουν χαμηλά, μπορεί να απαιτηθούν συμπληρώματα σιδήρου για μερικούς μήνες, ανάλογα με τη σύσταση του γιατρού.

Αιτίες και συμπτώματα υψηλής φερριτίνης

Τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης συνήθως υποδεικνύουν υπερφόρτωση σιδήρου, η οποία μπορεί να οφείλεται σε καταστάσεις όπως:

  • Αιμοχρωμάτωση: Μια γενετική διαταραχή που προκαλεί συσσώρευση σιδήρου και μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στα όργανα.
  • Φλεγμονώδεις καταστάσεις: Όπως λοιμώξεις ή αυτοάνοσες ασθένειες, όπου τα επίπεδα φερριτίνης αυξάνονται λόγω φλεγμονής.
  • Υποκείμενες παθήσεις: Όπως διαβήτης, καρκίνος ή ηπατική νόσος.

Αν τα επίπεδα φερριτίνης είναι πολύ υψηλά, μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα όπως:

  • κόπωση
  • πόνοι στις αρθρώσεις
  • απώλεια βάρους
  • πόνος στην κοιλιά
  • προβλήματα με τη λειτουργία του θυρεοειδούς.

Διαχείριση υψηλών επιπέδων φερριτίνης

Η μείωση των υψηλών επιπέδων φερριτίνης συνήθως περιλαμβάνει:

  • Αλλαγές στη διατροφή: Μείωση της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως εντόσθια και κόκκινο κρέας.
  • Αποφυγή συμπληρωμάτων σιδήρουκαι βιταμίνης C.
  • Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ, που μπορεί να επιδεινώσει την υπερφόρτωση σιδήρου.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η αιμοδοσία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων φερριτίνης, καθώς απομακρύνονται οι περίσσειες ποσότητες σιδήρου από το σώμα.

 

Συμπέρασμα

Η φερριτίνη είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού, καθώς ρυθμίζει τα αποθέματα σιδήρου, το οποίο είναι απαραίτητο για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη μεταφορά οξυγόνου. Τα επίπεδα φερριτίνης πρέπει να παραμένουν εντός φυσιολογικών ορίων για τη διατήρηση της υγείας.

Αν και οι ανωμαλίες στα επίπεδα φερριτίνης μπορεί να υποδεικνύουν διάφορες καταστάσεις υγείας, η σωστή διατροφή και η παρακολούθηση των επιπέδων σιδήρου μπορεί να βοηθήσουν στην αποκατάσταση και διατήρηση της ισορροπίας. Ωστόσο, σε περίπτωση οποιασδήποτε διαταραχής, είναι απαραίτητη η ιατρική συμβουλή για σωστή διάγνωση και θεραπεία.